Układ sterowania w łodzi – z czego się składa?
Trudno wytłumaczyć, czym jest sterociąg, bez opowiedzenia o wszystkich elementach składających się na układ kierowniczy w jednostce pływającej. Niżej pełna lista komponentów:
- kierownica;
- przekładnia kierownicza;
- sterociąg;
- łącznik sterociągu;
- przekładnia kierownicza.
Najważniejszym z elementów jest przekładnia kierownicza, która odpowiada za przekształcanie obrotu kierownicy w ruch liniowy sterociągu hydraulicznego. Ten następnie przekazuje siłę do układu sterującego silnikiem. W przypadku łodzi z silnikiem zaburtowym powoduje to skręt silnika w odpowiednim kierunku. Wówczas mówi się o sterociągu do silnika zaburtowego.
Najczęściej są stosowane przekładnie obrotowe bazujące na mechanizmie kół zębatych. Występują w dwóch wariantach: jako przekładnie z kołami zębatymi redukcyjnymi lub przekładnie planetarne.
Sterociąg – co to takiego i za co odpowiada?
Wróćmy zatem do kwestii sterociągu. Czym jest? Jak działa i na co ma wpływ? Już tłumaczymy… Sterociąg hydrauliczny, znany także jako ciąg sterowy, to mechanizm zbudowany z lin, łańcuchów i prętów, który łączy koło sterowe (lub maszynę sterową) ze sterem. Dzięki temu możliwe jest przeniesienie ruchu kierownicy na element odpowiedzialny za zmianę kierunku jednostki.
Sterociąg jako istotny komponent układu sterowania odpowiada za prawidłowe działanie steru, a więc za możliwość dowolnego manewrowania łodzią, jachtem czy motorówką. Jego funkcjonalność zależy przede wszystkim od wielkości jednostki pływającej oraz stanu technicznego. Unikanie regularnej konserwacji sterociągu prowadzi do częstych uszkodzeń. Bez wątpienia jest to jeden z tych elementów, którego stan techniczny należy systematycznie kontrolować.
Jak zrobić sterociąg do łodzi?
Teoretycznie sterociąg do łodzi można skonstruować samodzielnie. Wymaga to jednak dużej wiedzy, czasu i odpowiednich narzędzi. Takie rozwiązanie jest rekomendowane szkutnikom, którzy podchodzą do swojej łodzi z pasją i lubią samodzielnie przy niej majsterkować. Jeśli korzystamy z łodzi jedynie w sposób rekreacyjny, raczej nie będziemy mieć dostatecznych umiejętności, by w pełni zrozumieć, jak zrobić sterociąg do łodzi. Mimo to postaramy się to wyjaśnić.
Nim jednak opiszemy montaż, musimy wspomnieć o zgromadzeniu odpowiednich materiałów. Do zamontowania sterociągu potrzebujemy kabla sterociągu ze stali nierdzewnej, dźwigni i przegubów (elementów, które łączą kierownicę z kablem), koła sterowego (kierownica musi być dopasowana do rozmiaru i typu łodzi), śrub i nakrętek montażowych, smaru i środków antykorozyjnych (ważne, by zabezpieczyć poszczególne elementy). Niezbędne są też narzędzia, takie jak klucze (płaskie i nasadowe), wkrętarki i wiertarki, piła do metalu, młotek, miara i marker do zaznaczania.
Jak zrobić sterociąg do łodzi samodzielnie? Poradnik krok po kroku.
- Zaplanuj przebieg instalacji – określ trasę prowadzenia sterociągu i zmierz jej długość, aby dobrać odpowiedni kabel.
- Zamontuj koło sterowe – umieść kierownicę na odpowiedniej wysokości. Przykręć ją do kadłuba. Sprawdź, czy działa płynnie i czy nie jest za luźno zamontowana.
- Poprowadź kabel sterociągu – przewód musi iść od kierownicy do rufy. Nie może być napięty ani wygięty. Kabel należy przymocować do konstrukcji łodzi za pomocą uchwytów.
- Zainstaluj dźwignie i przeguby – umieść końcówki kabla w okolicy dźwigni przy sterze. Upewnij się, że elementy przekazują ruch bez oporu i że ich działanie jest płynne.
- Przetestuj cały układ – sprawdź, czy wszystko działa. W razie luzów lub oporu dokonaj regulacji.
- Zabezpiecz układ – na koniec zabezpiecz wszystkie elementy odpowiednim preparatem antykorozyjnym.
Sterociągi hydrauliczne są obecnie oferowane w kompletnych zestawach. Chcąc uniknąć potencjalnych awarii, najlepiej wybierać sterociągi od renomowanych producentów, których produkty mają odpowiednie atesty i dobre opinie. Jeśli nie czujemy się pewnie w montażu sterociągu do łodzi, powinniśmy powierzyć tę operację profesjonaliście.
Łącznik sterociągu – bardzo ważny element całego układu
Łącznik sterociągu hydraulicznego, nazywany potocznie „pogrzebaczem”, zazwyczaj jest dołączany do nowego silnika. Problem pojawia się w przypadku zakupu silnika używanego – wielu sprzedających nie dodaje łącznika do zestawu, co zmusza kupującego do samodzielnego poszukiwania odpowiedniego modelu.
Najprostszym sposobem doboru właściwego łącznika jest odniesienie się do oryginalnej części. Jej specyfikację można znaleźć w dokumentacji technicznej lub instrukcji obsługi łodzi dostarczonej przy zakupie. Zawiera informacje o typie sterociągu i elementach pasujących do zastosowanego silnika.
Długość sterociągu – co musisz wiedzieć?
Rodzaj i długość sterociągu hydraulicznego należy dopasować do konkretnej jednostki – inny model sprawdzi się w łodzi, inny w jachcie czy statku. Bardzo ważne jest właściwe napięcie przewodu, które zapobiega jego zaginaniu i zapewnia płynność działania układu kierowniczego. Odpowiednio dobrany sterociąg umożliwia precyzyjne manewrowanie całym układem niezależnie od prędkości. Najczęściej długość tego komponentu jest podawana w stopach, choć zdarzają się też oznaczenia w milimetrach. Aby ułatwić dobór, producenci często podają dodatkowe dane – m.in. typ przekładni, moc obsługiwanego silnika i długość jednostki.
Długość sterociągu można obliczyć za pomocą wzoru:
Długość plastikowego pancerza + 46 cm / 30,5 cm (1 stopa).
Otrzymany wynik należy zaokrąglić w górę do najbliższej liczby całkowitej (wynik podawany jest w stopach).
FAQ – najczęściej zadawane pytania o mocowanie sterociągu do łodzi
Czym jest sterociąg hydrauliczny?
Sterociąg do silnika zaburtowego, półburtowego lub wewnętrznego to istotny element układu sterowania łodzią. Odpowiada za przenoszenie ruchu z kierownicy na ster lub silnik zaburtowy. Umożliwia precyzyjne manewrowanie jednostką pływającą, zapewniając kontrolę nad kierunkiem podczas rejsu.
Czy można samodzielnie zrobić sterociąg?
Przy odpowiedniej wiedzy i umiejętnościach jest możliwe samodzielne skonstruowanie sterociągu do łodzi. Warto zaznaczyć, że nie jest to jednak prosta czynność. Zaleca się kontakt ze specjalistą z dziedziny żeglarstwa lub szkutnictwa.
Jak obliczyć długość sterociągu?
Długość sterociągu oblicza się, dodając 46 cm do długości plastikowego pancerza, a następnie dzieląc wynik przez 30,5 cm. Otrzymany wynik należy zaokrąglić w górę do pełnej liczby – ostateczna długość jest podawana w stopach.